مراقبت از کف سر (scalp care)

تغییرات ساده روتین مراقبت از مو می تواند تغییرات قابل توجهی در سلامت پوست سر شما ایجاد کنند. این تغییرات می‌توانند از آرام شامپو کردن موها تا براشینگ همیشگی آنها تغییر کنند، اما موضوع مراقبت از کف سر به همین سادگی نیست و به نکات دیگری نیز باید توجه کرد.
بسیاری از ما توجه چندانی به سلامت پوست سر خود نداریم و اهمیت زیادی به آن نمی دهیم. فقط وقتی شامپو، نرم کننده و محصولات مو را انتخاب می کنیم، سعی داریم ترکیباتی انتخاب کنیم که برای موهای مو مفید باشند. بدون اینکه توجهی به پوست کف سر داشته باشیم.
همه ما در دوره هایی از زندگی با مشکلات پوست سر دست و پنجه نرم کرده ایم. بسیاری از ما احساس مداوم نیاز به خاراندن سر و تکرار مداوم خارش و سوزش آن را تجربه کرده ایم، عده زیادی با شوره سر و زشتی انباشته شدن شوره های ریخته بر روی لباس مواجه بوده ایم. بسیاری از ما هنگام لمس سرمان برآمدگی های جوش مانند دردناک و حتی گاهی بدون درد ولی ناشناخته را داشته ایم.
برای اینکه بدانیم چه اتفاقی برای موهای ما می افتد که گاهی خوبند ولی بیشتر مواقع درگیر ریزش، چربی، خشکی، موخوره، شکنندگی، شوره و ..... می شوند، یادگیری نحوه مراقبت از پوست سر ضروری است و می تواند به ما آرامش و شاید حتی اعتماد به نفس را هدیه دهد.

مشخصه پوست سر سالم چیست؟

با توجه به گفته های متخصصان پوست و مو، پوست سر سالم پوستی است که عاری از مشکلات زیر باشد:
- خارش
- قرمزی
- پوسته پوسته شدن
- تحریک و التهاب
- درد
- آکنه
- کیست
- آسیب ناشی از خورشید
- ریزش بیش از حد مو
برآمدگی ها، دلمه ها و قرمزی پوست سر نشانه التهاب است.

فواید پوست سر سالم

سلامت پوست سر تعیین کننده سلامت موهای شماست. می توانیم پوست سر را به خاک مزرعه تشبیه کنیم. خاک ضعیف مستقیماً بر کیفیت گیاهانی که در آن رشد می کنند تأثیر می گذارد. به همین ترتیب، هر چیزی که باعث التهاب پوست سر شود می تواند برای حفظ و سلامت مو مضر باشد.
پوست سر ما حدود 100000 فولیکول دارد. مانند دانه ای که از آن درختی جوانه می زند و رشد می کند، هر فولیکول حاوی یک مو است که رشد می کند. فولیکول ها سبوم یا چربی تولید می کنند که به مرطوب نگه داشتن پوست سر کمک می کند و از پوست در برابر عفونت محافظت می کند.
یک فولیکول مو در اعماق پوست سر میکروبیوم خاص خود را دارد. اختلال در میکروبیوم پوست سر به شوره سر، درماتیت سبورئیک (بیماری که باعث ایجاد شوره سر و لکه های پوسته پوسته می شود) و درماتیت آتوپیک (اگزما) منجر می شود.
مشکلات پوست سر مانند شوره سر، درماتیت سبورئیک، درماتیت آتوپیک و پسوریازیس با داشتن موهای زبر، شکنندگی مو و کاهش درخشندگی آن مرتبط است. علاوه بر این، ضعف سلامت پوست سر ممکن است منجر به ریزش موی زودرس شود.

راه های داشتن پوست سر سالم

در زیر راه هایی برای حفظ سلامت پوست سر آورده شده است. اگر هیچ یک از آنها به سلامت پوست سر شما کمک نمی کند، حتما باید با یک متخصص پوست مشاوره کنید.

- از محصولات مراقبت از موی سبک استفاده کنید
عدم استفاده از محصولاتی که حاوی سولفات، الکل یا مواد معطر هستند، به بهبود سلامت پوست سر شما کمک می کند. سولفات‌ها چربی ‌های طبیعی موهای شما را از بین می‌برند و سلول‌های مرده پوست را برمی دارند، این حالت باعث می‌شود که پوست سر خشک و مستعد تحریک شود.
در زمانیکه پوست و پوست سر حساس باشد، استفاده از محصولات حاوی الکل و مواد معطر رطوبت را از موها می مکد. با این کار موها وز، خشک و آسیب دیده و باعث التهاب می شوند. در نتیجه پوست سر خشک، خارش دار و تحریک شده می شود.
بهتر است از هر گونه محصولات مراقبت از مو حاوی مواد شیمیایی خشن و مواد نامناسب و کم کیفیت مو مانند رنگ مو و دکلره نامرغوب خودداری کنید. این مواد ممکن است باعث آسیب به ساقه مو و پوست سر شوند.
- به آرامی شامپو بزنید
به جای شستشوی شدید پوست سر هنگام شامپو کردن موهایتان، آن ها را ماساژ دهید. این کار باعث افزایش گردش خون و جلوگیری از ایجاد ساییدگی در پوست سر می شود.

- موهاتان را کمتر بشویید
احتمالا فکر می کنید برای تمیزی موهای چرب، باید موهایتان را بیشتر بشویید. ولی این کار نتیجه معکوس دارد. شستشوی مکرر موها با شامپو، چربی طبیعی پوست سر را از بین می برد. در نتیجه پوست سر به نوبه خود، روغن بیشتری تولید می کند تا خود را هیدراته نگه دارد و در نهایت موها چرب به نظر می رسند.
کسانی که از خشکی یا خارش پوست سر دست و پنجه رنج می برند هم از افزایش فاصله بین دو شستشوی سر سود خواهند برد، چون چربی تولید شده در پوست سر متعادل می شود. به عنوان یک قانون کلی، توصیه می شود که موهای خود را سه تا چهار بار در هفته بشویید.
- مکمل امگا 3 بخورید
اگرچه شواهد علمی قابل توجهی وجود ندارد ولی بسیاری معتقدند که مصرف مکمل روغن ماهی می تواند به رشد مو کمک کند و از ریزش آن جلوگیری نماید.
در مطالعه‌ای در سال 2015 زنانی که موهایشان نازک شده بود را به دو گروه تقسیم کردند، به یک گروه مکمل روغن ماهی (حاوی سایر مواد مغذی) دادند و به گروه دیگر ندادند. در گروه کسانی که روغن ماهی را به مدت 90 روز مصرف کرده بودند، افزایش رشد و قدرت مو گزارش شد.
در مطالعه دیگری در همان سالبا مصرف مکمل حاوی امگا 3، امگا 6 و آنتی اکسیدان در زنان مبتلا به ریزش موی الگوی زنانه به مدت 6 ماه، افزایش تراکم مو و کاهش ریزش مو گزارش شد.
امگا 3 و روغن ماهی با تحریک کردن گردش خون در پوست سر، مو را تغذیه می کنند. آنها همچنین التهابی را که می تواند با ریزش مو مرتبط باشد، را کاهش می دهند. برای دریافت مکمل های مناسب با شرایط جسمانی خود حتما با پزشک متخصص پوست یا تغذیه صحبت کنید تا مطمئن شوید مکمل مناسبی برای خودتان انتخاب می کنید.
- آنتی اکسیدان بیشتری بخورید
استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد رادیکال‌های آزاد مضر در بدن بر تعداد آنتی‌اکسیدان‌های مفید غلبه کند. استرس اکسیداتیو نه تنها می تواند منجر به بیماری هایی مانند دیابت، بیماری قلبی و سرطان شود، بلکه اعتقاد بر این است که بر سلامت پوست سر تأثیر می گذارد و باعث ریزش مو می شود.
بهترین منابع آنتی اکسیدان ها میوه ها و سبزیجات هستند.
سعی کنید محصولات متنوع میوه و سبزی را انتخاب کنید تا طیف گسترده ای از آنتی اکسیدان های موجود در طبیعت را دریافت کنید. هر کدام از این آنتی اکسیدان ها فواید متفاوتی دارند و تاثیر این فواید فراتر از موهاست و سلامت کلی را بهبود می بخشد.
- پروبیوتیک بخورید
مصرف پروبیوتیک ها می تواند به بهبود سلامت روده و تعادل میکروبی آن کمک کند. از آنجایی که سلامت روده ما با سلامت پوست ما ارتباط دارد، مصرف پروبیوتیک می تواند میکروبیوم پوست را بهبود بخشد و باعث سلامت پوست سر شود.
متخصصان مصرف یک پروبیوتیک حاوی حداقل دو گونه باکتریایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم را توصیه می کنند. لاکتوباسیلوس رویتری پروبیوتیکی است که به ضخیم شدن مو در موش کمک می کند.
- از اسکراب پوست سر استفاده کنید
درست مانند اسکرابی که برای صورت استفاده می شود، اسکراب پوست سر هم راهی برای لایه برداری پوست سر است. اسکراب ها حاوی لایه بردارهای فیزیکی یا شیمیایی هستند و به حذف سلول های اضافی پوست، چربی و شوره سر کمک می کنند، باعث گشاد شدن رگ های خونی زیر پوست می شوند و به طور بالقوه رشد مو را تقویت می کنند. اسکراب سر می تواند احساس آرامش در شما به وجود آورد و به کاهش استرس کمک کند. می توانید اسکراب پوست سر را در خانه با مواد معمولی تهیه کنید یا لایه بردارهای پوست سر را از فروشگاه ها یا آنلاین خریداری کنید.

علائم پوست سر ناسالم

پوست سر همیشه به ما هشدارهای لازم را می دهد. علائم شایع پوست سر ناسالم عبارتند از:
- خارش
- سوزش
- برجستگی روی پوست سر
- چرب بودن شدید
- شوره سر شدید
- ریزش مو
اگر درگیر یکی از موارد فوق هستید و این مشکل شما را آزار می دهد، به متخصص پوست مراجعه کنید و پاکسازی پوست سر را در کلینیک دریافت کنید. ممکن است یکی از محصولات مویی یا دارویی که مصرف می‌کنید، دلیل این مشکل باشد. یک متخصص پوست می تواند به شما مشاوره لازم را بدهد.
اگر موهای شما به طور مداوم به مقدار زیاد می ریزد، ممکن است به علت یک بیماری زمینه ای باشد. مشاوره با متخصص پوست می تواند به شما مسیر مراقبت و کمک گرفتن از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی و پاکسازی پوست سر را هم مانند پوست صورت ارائه دهد.

نتیجه گیری

پوست سر سالم به داشتن موهای سالم منجر می شود، بنابراین توجه به پوست سر بسیار مهم است. اگر متوجه خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن، تحریک، درد یا ریزش مو شدید و این علائم شما را آزار می دهد، به متخصص پوست مراجعه کنید. آنها می توانند با تعیین اینکه آیا یک مشکل اساسی سلامتی وجود دارد یا اینکه باید روتین مراقبت از مو خود را تغییر دهید و به مراقبت کننده این زمینه مزاجعه کنید، به شما کمک کنند.
شما می توانید از طریق تغییر عادات روزمره از پوست سرتان حمایت کنید. این روتین شامل استفاده از محصولات سبک و رفتار ملایم و حرفه ای با موها است. تا جاییکه می توانید موهای خود را هر روز نشویید. هنگامی که آن را می شویید، به جای مالش، به آرامی پوست سر خود را ماساژ دهید. رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه نیز از سلامت پوست سر حمایت می کند. مصرف مکمل روغن ماهی و پروبیوتیک نیز مفید است.